Choroby piersi: Rozpoznanie, leczenie i profilaktyka

Choroby piersi stanowią istotny problem zdrowotny, który dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, choć u tych drugich występuje znacznie rzadziej.

W Polsce, jak i na całym świecie, problematyka chorób piersi zyskuje na znaczeniu z powodu wzrastającej liczby przypadków zachorowań, co sprawia, że edukacja w zakresie ich rozpoznania, leczenia oraz profilaktyki staje się coraz bardziej kluczowa. W artykule tym omówimy najważniejsze aspekty związane z chorobami piersi, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów, które stanowią najpoważniejsze zagrożenie.

Rodzaje chorób piersi

Choroby piersi https://wilmed.pl/ można podzielić na kilka podstawowych grup: choroby nowotworowe, nienowotworowe zmiany łagodne oraz choroby zapalne. Każda z tych grup charakteryzuje się odmiennymi objawami, przebiegiem oraz sposobami leczenia.

Choroby nowotworowe

Najczęstszym nowotworem piersi jest rak piersi, który stanowi około 25% wszystkich przypadków nowotworów u kobiet. Rak piersi może rozwijać się zarówno w przewodach mlecznych (rak przewodowy), jak i w gruczołach mlecznych (rak zrazikowy). Istnieją także rzadziej spotykane formy, takie jak rak zapalny piersi, który charakteryzuje się szybkim przebiegiem i objawami przypominającymi infekcję.
Łagodne zmiany nienowotworowe
Wśród łagodnych zmian nienowotworowych najczęściej spotykane są torbiele oraz włókniaki. Torbiele piersi to wypełnione płynem przestrzenie, które mogą powodować ból i dyskomfort, jednak rzadko przeradzają się w nowotwory złośliwe. Włókniaki, zwane także gruczolakowłókniakami, to niewielkie, ruchome guzki o elastycznej konsystencji, które nie stanowią zagrożenia dla życia, ale mogą być usuwane, jeśli powodują dolegliwości.

Choroby zapalne

Zapalenie piersi najczęściej dotyka kobiety karmiące piersią. Mastitis, bo tak jest określane, może prowadzić do zaczerwienienia, bólu, obrzęku i gorączki. W skrajnych przypadkach, kiedy dochodzi do zakażenia bakteryjnego, może rozwinąć się ropień piersi, wymagający interwencji chirurgicznej.

Czynniki ryzyka

Rozwój chorób piersi, w szczególności nowotworów, jest związany z wieloma czynnikami ryzyka. Do najważniejszych z nich należą czynniki genetyczne, takie jak mutacje w genach BRCA1 i BRCA2, które znacznie zwiększają ryzyko zachorowania. Inne istotne czynniki to wiek, ponieważ ryzyko raka piersi rośnie wraz z wiekiem, a także styl życia, w tym dieta bogata w tłuszcze nasycone, otyłość, brak aktywności fizycznej oraz spożywanie alkoholu.
Hormonalne czynniki ryzyka również odgrywają ważną rolę. Wczesne rozpoczęcie miesiączkowania (przed 12. rokiem życia) i późna menopauza (po 55. roku życia) zwiększają ekspozycję na estrogeny, co może sprzyjać rozwojowi raka piersi. Długotrwała hormonalna terapia zastępcza również jest związana ze zwiększonym ryzykiem.

Diagnostyka chorób piersi

Wczesne wykrycie chorób piersi jest kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy rokowań. Dlatego diagnostyka opiera się na kilku podstawowych metodach, które pozwalają na wczesne wykrycie zmian.

Samobadanie piersi

Jednym z podstawowych narzędzi profilaktycznych jest regularne samobadanie piersi, które każda kobieta powinna wykonywać co miesiąc. Polega ono na dokładnym oglądaniu i badaniu piersi w poszukiwaniu zmian takich jak guzki, zgrubienia, asymetria czy wyciek z brodawki sutkowej.

Mammografia

Mammografia to najważniejsze badanie przesiewowe, które pozwala na wykrycie nowotworów piersi we wczesnym stadium. Zaleca się, aby kobiety po 50. roku życia wykonywały mammografię co dwa lata. W przypadkach obciążenia genetycznego lub występowania innych czynników ryzyka, badanie to może być zalecane częściej i w młodszym wieku.

USG piersi

Ultrasonografia piersi jest uzupełniającym badaniem diagnostycznym, szczególnie u młodszych kobiet, których tkanka piersiowa jest gęstsza, co utrudnia interpretację wyników mammografii. USG jest także przydatne w ocenie charakteru zmian, takich jak torbiele czy włókniaki.
Biopsja
W przypadkach, gdy badania obrazowe sugerują obecność podejrzanych zmian, wykonywana jest biopsja, która polega na pobraniu próbki tkanki piersiowej do analizy histopatologicznej. Pozwala to na dokładne określenie, czy zmiana jest nowotworowa, czy łagodna, oraz na ustalenie dalszego postępowania.

Leczenie chorób piersi

Leczenie chorób piersi zależy od rodzaju i zaawansowania choroby. W przypadku nowotworów piersi, terapia zazwyczaj obejmuje chirurgię, chemioterapię, radioterapię oraz terapie hormonalne.
Chirurgia
Chirurgia jest podstawową metodą leczenia nowotworów piersi. Może obejmować zabiegi od oszczędzających (lumpektomia) do radykalnych (mastektomia), w zależności od wielkości i lokalizacji guza. W ostatnich latach rośnie popularność technik oszczędzających pierś, które są stosowane, gdy tylko jest to możliwe.

Chemioterapia i radioterapia

Chemioterapia jest stosowana zarówno przed operacją (jako neoadjuwantowa), aby zmniejszyć rozmiar guza, jak i po operacji, aby zniszczyć pozostałe komórki nowotworowe. Radioterapia jest często stosowana po operacjach oszczędzających pierś, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu.

Terapia hormonalna

W przypadkach, gdy nowotwór wykazuje ekspresję receptorów hormonalnych, stosuje się terapię hormonalną, która polega na blokowaniu działania hormonów stymulujących wzrost nowotworu. Leczenie to jest często długotrwałe i może trwać nawet 5-10 lat.

Profilaktyka chorób piersi

Profilaktyka chorób piersi obejmuje zarówno działania prewencyjne, jak i regularne badania przesiewowe. Kluczowe znaczenie mają zdrowy styl życia, unikanie otyłości, regularna aktywność fizyczna oraz ograniczenie spożycia alkoholu. Kobiety z grupy wysokiego ryzyka mogą rozważyć badania genetyczne oraz bardziej zaawansowane metody profilaktyki, takie jak farmakoprewencja czy chirurgiczne usunięcie piersi (mastektomia profilaktyczna) w skrajnych przypadkach.
Regularne kontrole lekarskie, mammografia oraz samobadanie piersi pozostają podstawowymi narzędziami w walce z chorobami piersi. Świadomość i edukacja w zakresie chorób piersi są kluczowe, aby kobiety mogły podejmować świadome decyzje dotyczące swojego zdrowia, zwiększając tym samym swoje szanse na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie.